Jak opowiadać o sztuce, której nie ma? Która istniała tylko przez chwilę, ale nadal istnieje w pamięci i wyobraźni? W Centrum Sztuki Współczesnej uruchomiono niedawno Spacerownik, czyli alternatywny przewodnik po obiektach zgromadzonych wokół Zamku Ujazdowskiego. Oprowadza po śladach artystycznych interwencji nadal widocznych w przestrzeni parku, i tych pozostających we wnętrzach instytucji.
Centrum Sztuki Współczesnej mieści się w Zamku Ujazdowskim już ponad 30 lat. W czasie tych trzech dekad w murach i poza murami instytucji zrealizowano szereg wystaw, działań i projektów artystycznych. Część z nich miała miejsce w przestrzeniach nie wystawienniczych, często nieoczywistych. Niektóre z nich wpisały się na stałe w zamkową przestrzeń. Są też takie, które pozostawiły jedynie ślady swojej obecności, jeszcze inne istnieją już tylko w pamięci osób związanych z Zamkiem – często zniekształcone, niedookreślone.
"Spacerownik jest także próbą rekonstrukcji artystycznych interwencji, ich przywrócenia, wpisania na nowo w pamięć miejsca. W wyniku spotkań, warsztatów i kilkumiesięcznej pracy z archiwami powstał alternatywny przewodnik po obiektach zgromadzonych wokół Zamku Ujazdowskiego. Uznałyśmy, że przewodnik, jako ważny element budowania relacji z publicznością, powinien mieć charakter inkluzywny" - mówią Anna i Czaban i Ola Rajska, kuratorki projektu.
Do współpracy kuratorki zaprosiły Instytut Tyflologiczny Polskiego Związku Niewidomych. W wyniku wspólnej pracy Spacerownik dostępny jest dla publiczności w dwóch formach. Graficzna mapa – do pobrania w punkcie informacyjnym lub w formie PDF – pomaga zlokalizować obiekty, a audioprzewodnik – do pobrania na własny telefon – służy poznaniu ich historii.
Na mapie znalazły się obiekty podzielone na trzy kategorie: widoczne, ukryte, rozmyte. Kategorie zaznaczone zostały różnymi kolorami. Obiekty widoczne to te, które do dziś możemy zobaczyć, przemieszczając się po parku i które artyści intencjonalnie umieścili w tych właśnie miejscach. Obiekty ukryte wymagają wejścia do środka Centrum Sztuki Współczesnej, ale znajdują się w przestrzeniach nie wystawienniczych – jak biblioteka czy zamkowy dziedziniec. Ostatnią kategorią są obiekty rozmyte, czyli te, które fizycznie albo już nie istnieją, albo pozostały jedynie ich ślady.
"Ponieważ jednak Spacerownik był dla nas pracą ze wspomnieniami i pamięcią miejsca, uznałyśmy, że nie możemy pominąć ich obecności w przewodniku. Na mapie znalazły się także archiwalne zdjęcia tych właśnie prac. Prace ułożone zostały w sposób chronologiczny, tworząc czasową oś od początku istnienia instytucji do wspomnień najświeższych. Chciałyśmy spojrzeć na sztukę współczesną przez pryzmat 30-letniej, bogatej historii CSW, oraz stworzyć dostępne, atrakcyjne narzędzie edukacyjne. Pomysł na aplikację do pobrania na własny telefon był bezpośrednio związany z okresem pandemii. Dla wielu osób spacery były wówczas jedyna formą oderwania od trudnej rzeczywistości. Dlatego stworzyłyśmy spacery połączone z możliwością słuchania o sztuce." - mówią kuratorki.
Słuchając nagrań, możemy przemieszczać się po parku dwiema ścieżkami dźwiękowymi: śladem wspomnień lub audiodeskrypcją obiektów. Pierwsza z nich opowiada o pracach, wspomina kontekst, w jakim powstały. Druga to ścieżka audiodeskrypcji, stworzona z myślą o słabowidzących i niewidomych. Obie ścieżki uzupełniają się wzajemnie. Ścieżka audiodeskrypcji Może okazać się szczególnie pomocna w odkrywaniu obiektów rozmytych. Kuratorkom zależało, by każdy sam mógł zdecydować, którą ścieżką chce podążać i w sposób subiektywny odkrywać zgromadzone wokół i we wnętrzu Zamku Ujazdowskiego obiekty.
Pobierz przewodnik multimedialny
Spacerownik
Zdjęcia + Video
Zamek Ujazdowski
