Ella Snell, ekspertka w dziedzinie sztuk wizualnych, która pracowała dla artystów o międzynarodowej renomie, takich jak Sir Antony Gormley i Yinka Shonibare CBE. Członkini zarządu Fundacji Henry'ego Moore'a, zasiada w komitecie ds. Edukacji i Publiczności oraz pełni funkcję doradczyni ds. dostępu i uczestnictwa w City & Guilds Art School Board. W 2022 roku założyła Art School Plus – intensywny kurs dedykowany artystom i artystkom będącym na początku kariery. Na łamach Magazynu opowiada o swoich motywacjach i potrzebach zmiany w zakresie wspierania artystów i artystek na rynku sztuki.

Dlaczego zdecydowałaś się na założenie Art School Plus? Skąd potrzeba zajęcia się sztuką?

Po pierwsze, mój ojciec jest artystą. Dorastałam w otoczeniu artystów na bardzo małej wyspie i było to dość konserwatywne miejsce. Mój ojciec był niesamowicie zaangażowanym artystą, swoją sztuką integrował środowisko. Sam pochodził z robotniczego środowiska, jego rodzice, a moi dziadkowie opuścili szkołę w wieku 13 i 14 lat. Mój tata mógł studiować sztukę tylko dlatego, że w czasie, kiedy był młody edukacja była bezpłatna. Także ta artystyczna. Mógł studiować i podróżować po świecie, realizując naprawdę interesujące, artystyczne projekty. Myślę więc, że moje zamiłowanie do sztuki wynika ze wzorców z dzieciństwa, z pasji, która została mi zaszczepiona, ale także z mojego przekonania, że edukacja artystyczna powinna być bezpłatna. Obecnie studiowanie sztuki w Wielkiej Brytanii jest bardzo drogie, a więc wykluczające. Nie jest łatwo wejść do tego świata i stać się jego częścią. To bardzo frustrujące. Art School Plus tak naprawdę powstało z mojego gniewu przeciwko temu systemowi. Zależy mi aby uczynić sztukę bardziej dostępną.

To bardzo silny imperatyw. Czym zatem jest Art School Plus?

Spędziłam dużo czasu na rozmowach z absolwentami szkół artystycznych i zastanawiałam się, czego potrzebują artyści i artystki na wczesnym etapie swojej kariery. I oczywiście z jednej strony potrzebują szkoleń i rozwijania umiejętności, ale z drugie potrzebują pracy i możliwości utrzymania się na godnym poziomie. Wbrew pozorom to nie takie proste. Chciałam stworzyć kurs, który odpowie na obie te potrzeby. Chcę tworzyć szkołę, która będzie wartością dla artystów i artystek, ale także dla społeczeństwa. Świat sztuki to trudne miejsce. Staram się przełamywać bariery. Kiedy kończy się artystyczną szkołę i zaczyna karierę, nie ma się zbudowanego środowiska. Trudno jest zacząć, jeśli nie ma się sieci kontaktów i funduszy, które mogą cię wspierać. Zadaniem Art Plus School jest wspieranie osób, które są właśnie w takiej sytuacji, nie mają tych zasobów finansowych. Art School pomaga w zrozumieniu systemu a to ułatwia poruszanie się w nim.

Artysta_ka to zawód. Nadal nie dla wszystkich jest to oczywiste. Jakie są twoje obserwacje w tym zakresie?

Tak, masz rację. Jednym z największych wyzwań jest postrzegania artystów_ek jako profesjonalistów, którzy za swoją pracę muszą pobierać wynagrodzenie. To zawód, który wymagał wielu lat kształcenia. Artyści_stki to wysoko wykwalifikowane osoby, które poświęciły wiele czasu, pieniędzy i energii na to, aby tworzyć. Uważam, że jako osoby pracujące w polu sztuki, musimy myśleć o edukacji jej odbiorców i odbiorczyń. Art School Plus jest próbą zbudowania pomostu między artystami a społeczeństwem.

Kto może aplikować do Art School Plus?

Program szkoły jest przeznaczony dla artystów_ek w pierwszych latach ich praktyki zawodowej. To nie muszą być osoby bardzo młode. Szkoła dedykowana jest osobom, które są na początku swojej kariery, ale zakładamy, że mogą być to osoby, które z różnych powodów zrobiły przerwę od momentu ukończenia artystycznej edukacji. Do każdej edycji Art School Plus zapraszamy dziesięć osób. Szkoła ma generować dyskurs wokół tematu sztuki, jako sposobu na życie - generować rozwój ale także stać się źródłem utrzymania. Naszym uczestnikom_czkom proponujemy bardzo intensywny, tygodniowy program szkoleniowy. Jest on prowadzony przez profesjonalistów w dziedzinie sztuki, a także artystów i osoby, które wzmacniają różne kompetencje i pomagają uczestnikom_czkom myśleć o sobie jako o liderach. Budując program zauważamy także potrzebę integracji między artystami_kami a sferą publiczną. Podsumowaniem kursu jest wystawa, otwarta dla publiczności. Jej celem nie jest jedynie prezentacja prac, a bardziej pokazanie procesu twórczego i refleksji nad własną twórczością. Wystawa jest formą eksperymentu. Zachęcamy artystów i artystki, aby pobyt w Art School Plus był czasem namysłu nad twórczością, punktem zwrotnym w myślenia o własnej sztuce.

Praca nad programem Art School Plus to także proces. Przed Wami druga edycja. Czy widzisz kierunki w których chcecie podążać, refleksje po poprzedniej edycji?

Pierwszy rok przyniósł Nam wiele radości. Artyści i artystki to niesamowite osoby, a praca z nimi była prawdziwą przyjemnością. W kolejnej edycji chcemy położyć większy nacisk na łączenie uczestników i uczestniczek Art Plus School z konkretnymi społecznościami i miejscami. Myślę o tym, jak możemy wspierać artystów_tki w określonych lokalizacjach, tak aby integrować środowisko, społeczność, miasto. Mam na myśli tworzenie więzi, pomostów między sztuką a społeczeństwem.
Powinnam dodać, że w Wielkiej Brytanii, w ciągu piętnastu miesięcy od zakończenia artystycznej edukacji tylko 1 na 9 artystów zarabia jakiekolwiek pieniądze. Te statystyki są bardzo przykre. Istnieje wiele przypadków wyzysku. Znajoma artystka, która tworzy niesamowite prace opowiadała mi o tym, jak dostała propozycję stworzenia okładki dla znanego magazynu. Ponieważ jest freelancerką przez tydzień musiała zrezygnować ze swoich zleceń. Za okładkę nie dostała żadnego wynagrodzenia i choć obiecywano współpracę w przyszłości, nic się nie wydarzyło. To bardzo przykre i jest to wyzysk. W Art School Plus kładziemy bardzo duży nacisk na wsparcie artystów_tek także w tej kwestii. Jeśli jesteś świadomy swojej wartości i rozumiesz ten mechanizm, a do tego masz wsparcie innych osób, czujesz się pewnie, na pewne sytuacje po prostu się nie zgodzisz. To ważne żeby głośno o tym mówić.

Jest wiele do zmiany, w sposobie myślenia, w systemie. Jak widzisz przyszłość? Nie tylko Art School Plus, ale także kierunku w którym powinna zmierzać edukacja w obszarze sztuki.

Jestem pełna nadziei. Myślę, że sztuka zawsze znajdzie swoją drogę, podobnie jak artyści i artystki znajdą drogę dla swojej twórczości. Wiele wspaniałych organizacji, start-upów, takich jak Wy, wykonuje dziś świetną pracę w zakresie demokratyzacji rynku sztuki. Powstają nowe alternatywne szkoły artystyczne, cały ruch alternatywnej edukacji artystycznej w wielu miejscach na świecie. Zwłaszcza po okresie pandemii ludzi zrozumieli, że potrzebna jest systemowa zmiana. Dla wielu twórców i twórczyń ten okres był naprawdę trudny. Ze wściekłości narodziła się potrzeba zmiany. Jestem tym podekscytowana i pełna nadziei. Liczę, że rząd także zrozumie tę potrzebę i zwiększy fundusze nie tylko na kształcenie w szkołach artystycznych, ale na zmianę całej infrastruktury i wsparcie artystycznego środowiska. Bez tego sztuka będzie elitarna, tylko dla wybranych, bo na każdym etapie edukacji będzie trudna i mało intratna. Wierzę, że takie inicjatywny jak Wasza projektują zmianę myślenia o sztuce, o systemie. W Wielkiej Brytanii rynek sztuki jest dziś częścią bardzo komercyjnego świata. Komercyjny świat sztuki i sztuka publiczna mogą łączyć siły i poruszać się ponad podziałami. To może być bardzo ciekawy obszar do zbadania.

onarte x Art School Plus

on*arte rozpoczyna międzynarodową współpracę w polu edukacji i promocji sztuki. Łączymy siły, by wspierać młodych artystów i artystki, dostarczać wiedzy i narzędzi do profesjonalizacji zawodu. Wierzymy, ze to połączenie pozwoli na wymianę doświadczeń i tworzenie realnej zmiany na rynku sztuki. Pierwszym wspólnym krokiem jest webinar “Zawód:artyst(k)a”, w którym udział biorą Ella Snell - założycielka i dyrektorka Art School Plus oraz Agata Kiedrowicz, dyrektorka kreatywna on*arte odpowiedzialna za współpracę z artystami i strategię komunikacji. Ich wspólna rozmowa jest próbą odpowiedzi na potrzeby artystów i artystek i poszukiwaniem nowych metod i strategii ich wspierania

link do webinaru

Wywiad przeprowadziła i zredagowała Ola Rajska

korekta tłumaczenia Olivia Wolna
zdjęcia w tekście z materiałów archiwalnych Art School Plus, dzięki uprzejmości Elli Snell