Walter Gropius, założyciel niemieckiego Bauhausu, głosił na początku poprzedniego wieku, że nadszedł czas Art and technology. The new unity[Sztuka i technologia. Nowa jednostka]. Wiek XX przyniósł sztuce technologie, a wraz z nią nowe narzędzia twórcze i media artystyczne, które zmieniły jej oblicze. Artystki i artyści w poszukiwaniu środków wyrazu śmiało eksperymentowali z technologiami, tworząc nowe relacje między twórcą a jego dziełem, zapośredniczając maszyny. Współcześnie możliwe stało się drukowanie rzeźb, ożywianie instalacji, a nawet bycie jej częścią. Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość zmienia dziś oblicze sztuki. Ta rewolucja sztuki dzieje się na naszych oczach. Przeczytajcie o artystach i artystkach, którzy eksperymentują z nowymi technologiami.

Multisensoryczne doświadczenie

„Najciekawsze jest to, że światło, to coś czego tak naprawdę nie widać. W rzeczywistości to jedynie warunki dotyczące widzenia”

W 2003 roku w holu Tate Modern w Londynie powstała gigantyczna kula imitująca światło słoneczne. Jej twórcą był Olafur Eliasson, duńsko-islandzki artysta, którego fascynacją są żywioły i dla którego kluczowym elementem jego prac jest światło. Częścią londyńskiego projektu The Wather Project było umieszczone na suficie Hali Turbin lustro, dzięki któremu odwiedzający mogli zobaczyć siebie, jako maleńkie czarne cienie na tle pomarańczowego światła słonecznego. Instalację dopełniała rozproszona woda, która tworzyła mgiełkę rozpraszającą światło. Całość tworzyła oszałamiające wrażenie obecności w pobliżu słońca. Wystawę zobaczyło ponad dwa miliony ludzi. Był to rekordowy wynik dla wystawy w Tate Modern. Sztuka Eliassona koncentruje się na odbiorcy - jego obecności, interakcji i uczestnictwie. Artysta stale poszukuje. W 2022 roku stworzył pracę Your view Matter, wykorzystującą wirtualną i rozszerzoną rzeczywistość, a także technologię blockchain. Eliasson zaprasza odbiorców do wnętrza wirtualnej instalacji. Podróży towarzyszy minimalistyczna, pulsująca ścieżka dźwiękowa stworzona przez artystę.

Strona projektu Your view Matter

Rozszerzona rzeczywistość w trosce o naturę

W 2021 roku brytyjski artysta David Shrigley stworzył pracę Worm [Robak]. Powstała ona na zlecenie najstarszego na świecie producenta szampana Ruinart Champagne. Praca rzucała nowe światło na produkcje szampana i rzemieślniczą pracę osób, które go produkują. Shrigley swoją sztuką otwiera oczy na troskę o naturalne środowisko. Jego twórczość na pograniczu sztuki i kultury popularnej jest zabawna, ale też wywrotowa. „Robaki” to wielkoformatowe obiekty wykonane z nelonu pochodzącego z recyklingu, które można było oglądać w wielu galeriach na świecie. Praca powstała jednocześnie w rzeczywistości rozszerzonej. Za pośrednictwem platformy Acute Art można było umieścić różowego, gigantycznego robaka w dowolnym punkcie i oglądać jego ruch na ekranie własnego smartfona.

Wirtualnie na Biennale w Wenecji

Praca Rising była pracą pokazywaną na 58. Biennale w Wenecji w 2019 roku. Wirtualny performance Mariny Abramovic odnosił się do skutków zmian klimatycznych. Publiczność, dzięki technologii VR stanąć mogła twarzą w twarz z artystką umieszczoną w szklanym zbiorniku, który otoczony był topniejącymi czapami lodowcowymi. Avatar artystki prowadził publiczność przez rodzaj gry. Podejmując działania na rzecz ochrony klimatu, można było uratować wirtualną Abramovic przed utonięciem.

Kształty idealne

Alicja Kwade to urodzona w Polsce i na stałe mieszkająca w Berlinie artystka, której prace oglądać można wielu galeriach na świecie, między innymi w Yuz Muzeum w Szanghaju, Biennale w Helsinkach czy Metropolitan Museum w Nowym Jorku. Artystka od kilku lat eksperymentuje również z wirtualną rzeczywistością. W 2020 roku, we współpracy z Acute Art, stworzyła pracę AR-BEIT. Za pośrednictwem aplikacji zyskujemy możliwość pobrania jednej z czterech rzeźb artystki, stworzonych na podstawie realnych obiektów. Wirtualne prace można umieszczać we wnętrzach i na zewnątrz budynków i wchodzić z nimi w interakcje. Częstym motywem prac Kwade są kule. Artystka tworzy je w różnych rozmiarach, z kamieni i umieszcza w przestrzeniach, tworząc instalacje site-specific, budujące nowe konteksty między naturą a sztuką. Korzystając z wirtualnej rzeczywistości, stworzyła także ich niematerialną odsłonę.

Nieziemskie obiekty

Andrzej Sobiepan to artysta wizualny, który tworzy niezwykłe obiekty, swoją formą przypominające obrazy oglądane pod mikroskopem. Podobne są do rafy koralowej, kryształów czy struktury skał. Artystę inspiruje przyroda. To ona ukształtowała jego wrażliwość. Bada jej faktury, uważnie przygląda się strukturom i przenosi na swoje wielkoformatowe obiekty. Choć jego prace powstają analogowo, artysta także korzysta z wirtualnej rzeczywistości. Dzięki dokładnemu skanowaniu 3D, odbiorcy jego sztuki mogą zatopić się w stworzonym przez artystę uniwersum i oglądać modele prac w wirtualnej rzeczywistości.


Tekst: Ola Rajska
Korekta: Mona Olkiewicz

zdjęcia
okładka: Virtual worms by the British artist David Shrigley
główna grafika: Olafur Eliasson, Your uncertain shadow (colour) 2010 Thyssen-Bornemisza Art Contemporary Collection, Vienna. fot. María del Pilar García Ayensa / Studio Olafur Eliasson
zdjęcie 1: Olafur Eliasson, The Weather Project 2003, Installation view, Turbine Hall at Tate Modern, fot. Tate Photograph
zdjęcie 2: David Shrigley, DO NOT TOUCH THE WORMS (2020). Installation view at Copenhagen Contemporary, 2020, fot. David Stjernholm
zdjęcie 3: Marina Abramović, Rising (2018) | Virtual Reality, fot. ze strony acuteart.com
zdjęcie 4: Andrzej Sobiepan, Awizo z innego wymiaru 006/2021, fot. materiały on*arte