Na początku nowego roku mamy powody do euforii, ale i dystansu. Rynek globalny jest ostrożny, kolekcjonerzy zachowawczy, choć zdarzyło się parę spektakularnych transakcji. Sytuacja geopolityczna i postkolonialna odwilż zmieniają nieco bieguny rynkowych zainteresowań. Inwestorskie apetyty kumulują się wokół sztuki z krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Ukrainy, atrakcyjni dla zachodniego świata stają się artyści i kuratorzy z półkuli południowej. Polski rynek dojrzewa, także do sukcesów międzynarodowych.
Euforia i stabilizacja
Te przeciwieństwa doskonale oddają aktualne nastroje rynku sztuki. 2023 był chudszy niż poprzedni - wartość sprzedanych na światowych aukcjach prac sięga 2.4 mld dolarów, czyli prawie dwa razy mniej niż roku ubiegłym (4.1 mld). Ale miniony rok obfitował w kilka rekordów: najdrożej sprzedanym obrazem została “Kobieta z zegarkiem” Picassa. Kosztowała 139.4 mln dolarów, czyli około 552.8 mln złotych! To drugie najdrożej sprzedane dzieło artysty w historii.
Rekordowe artystki
Pod jednym względem miniony rok napawa optymizmem. Wśród 50 najdrożej sprzedanych obrazów znalazło się znacznie więcej kobiet-artystek, m.in. Louise Bourgeois, Georgia O’Keeffe czy Joan Mitchell. W 2022 roku w pierwszej pięćdziesiątce nie odnotowano prac żadnej kobiety. Spektakularną karierę na światową skalę kontynuuje Ewa Juszkiewicz. W październiku w domu aukcyjnym Polswiss Art w Warszawie wylicytowano płótno autorstwa malarki za zawrotną kwotę 2,3 miliona złotych. To absolutny rekord polskiego żyjącego artysty. To także znak, że widzialność artystyczna i medialna artystek zaczyna się przekładać na widzialność ekonomiczną.
HERstorie
Mijający rok oraz nadchodzące lata udowodnią, że wielkie artystki były i są obecne. Powstają publikacje, fundacje i rozmaite inicjatywy wpierające twórczość kobiet. W Poznaniu prężnie działa Fundacja Muzeum Historii Kobiet, w planach jest nawet budowa placówki badawczo-wystawienniczej poświęconej artystkom. Natasza Rogozińska I Natopticum opowiada kobiece historie przy pomocy różnych mediów artystycznych. Inspirują ją osobliwe, ale i zapomniane postaci kobiece z historii - na które rzuca nowe, współczesne światło poprzez haft, sitodruk i grafikę. Opowiadajmy herstorie, bo są inspirujące i sprawcze.
Ku równości
Za opowieściami idą działania i liczby. W tegorocznej edycji Kompasu Młodej Sztuki zwyciężyła Agata Słowak, a w pierwszej dziesiątce rankingu uplasowało się 7 artystek. Równorzędne nagrody Grand Prix Bielskiej Jesieni 2023 przyznano trzem osobom artystycznym: Edycie Hul, Karolinie Jarzębak i Adamowi Kozickiemu. Wiatr zmian wieje ku równości - nie płeć, tylko jakość artystyczna, oryginalność i temat prac są głównymi kryteriami ocen, także konkursowych.
Przestrzeń koloru
Co ważnego dzieje się na światowych scenach wystawienniczych? Jedną z najczęściej przywoływanych wystaw ubiegłego roku jest spektakularna, przekrojowa wystawa Marka Rothko. Pulsujące znaczeniami i energią płótna artysty koniecznie trzeba zobaczyć i poczuć. Przygotowana z rozmachem ekspozycja prac artysty w paryskim muzeum Fundacji Louis Vuitton to aż 115 prac pochodzących z największych międzynarodowych kolekcji. Wystawa będzie prezentowana do 2 kwietnia 2024 roku, zatem jest jeszcze okazja, by doświadczyć energii koloru.
Sztuka w wersji phygital
Marketingowa wydmuszka czy realna zmiana? Phygital, czyli fuzja tego, co fizyczne i cyfrowe, to nowy trend w dziedzinie wystaw i prezentacji sztuki. Na wystawach phygital doświadczymy tradycyjnie pojmowanej sztuki (obrazów, rzeźb, instalacji), wzbogaconej o elementy wirtualnej rzeczywistości, interaktywnych aplikacji czy projekcji. Przykładem sztuki phygital jest wystawa największych dzieł VINCENTA VAN GOGHA, do 28.01 prezentowana w Poznaniu. Rosnące znaczenie wystawy w nurcie phygital niesie szereg korzyści: zwiększa dostępność sztuki i kultury, rozszerza możliwości prezentacji, tworzy przestrzeń innowacji i interakcji. Z ciekawością obserwujemy rozwój tego trendu.
Tekst: Agata Kiedrowicz
Fotografie:
zdjęcie główne: 1/ Agata Slowak, Julia jako krwiożerczy wąż
2/ Natasza Rogozińska / Natopticum, Trzy Gracje
3/ Alicja Patanowska, fot. Celestyna Król
4/ Natasza Rogozińska / Natopticum w pracowni, dzięki uprzejmości artystki
5/ Prace Marka Rothko
6/ Picasso "Kobieta z zegarkiem", 1932. Zdjęcie: Wiktor Szymanowicz/Future Publishing via Getty Images
7/ Widok wystawy 46. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2023, fot. Michał Maliński
